Rozważania na temat bezpieczeństwa i skuteczności suplementów diety
W dzisiejszych czasach, kiedy nasze życie jest nasycone stresującymi obowiązkami, niezwykle łatwo jest zapomnieć o czymś ważnym – o naszym zdrowiu. Często sięgamy po suplementy diety, mając nadzieję, że uzupełnią one naszą dietę i zapewnią nam niezbędne składniki odżywcze. Ale czy naprawdę są one nam potrzebne? Czy są bezpieczne i skuteczne? Postarajmy się znaleźć odpowiedź na te pytania.
Zacznijmy od definicji suplementów diety. Według Światowej Organizacji Zdrowia suplementy diety to produkty przeznaczone do uzupełnienia diety, które zawierają składniki odżywcze, takie jak witaminy, minerały, białka, kwasy tłuszczowe czy aminokwasy.
Czy są one potrzebne? Teoretycznie, jeśli nasza dieta jest zrównoważona i bogata w różne składniki odżywcze, nie powinniśmy potrzebować dodatkowych suplementów. Jednak nie zawsze jest to możliwe do osiągnięcia. Wielu z nas prowadzi szybki tryb życia, który nie zawsze pozwala na odpowiednie planowanie i przygotowywanie posiłków. W takim wypadku suplementy diety mogą rzeczywiście okazać się pomocne.
Jednak to, czy suplementy są potrzebne, zależy od wielu czynników, np. wieku, stylu życia, stanu zdrowia czy diety. Na przykład osoby starsze, kobiety w ciąży, osoby na restrykcyjnych dietach czy sportowcy mogą mieć większe zapotrzebowanie na niektóre składniki odżywcze.
Jaka jest skuteczność suplementów diety? Istnieje wiele badań naukowych potwierdzających płynące z ich stosowania korzyści. Suplementy mogą pomóc uzupełnić niedobory witamin i minerałów, poprawić funkcje poznawcze, wspomóc regenerację po wysiłku fizycznym czy wzmocnić układ immunologiczny.
Ale co z bezpieczeństwem? Niestety, rynek suplementów diety jest mniej regulowany niż rynek leków. Dlatego ważne jest, aby dokonywać świadomego wyboru. Zawsze należy sprawdzić skład suplementu, preferując produkty z certyfikatami jakości. Ponadto nie należy przekraczać zalecanych dawek, gdyż może to prowadzić do negatywnych skutków zdrowotnych.
Zgodnie z informacjami zebranymi ze źródeł naukowych wiemy, że skuteczność suplementów diety może być różna w zależności od rodzaju suplementu. Niektóre badania dowodzą, że pewne suplementy mogą przynieść korzyści (np. melatonina dla podróżnych cierpiących na bezsenność spowodowaną różnicą czasu), podczas gdy inne, takie jak ginkgo na demencję, mogą mieć niewielkie lub żadne korzyści. Suplementy, które kupujesz w sklepach lub online, mogą znacznie różnić się od produktów testowanych w badaniach. Większość badań pokazuje, że przyjmowanie wielu witamin nie przekłada się na dłuższe życie, spowolnienie regresu poznawczego ani na zmniejszenie ryzyka zachorowań na raka, choroby serca lub cukrzycę.
Jeśli chodzi o bezpieczeństwo suplementów diety to przyjmowanie wielu witamin nie jest zazwyczaj związane z żadnym ryzykiem zdrowotnym. Niemniej jednak suplementy diety mogą oddziaływać z twoimi lekami lub stanowić ryzyko, jeśli masz pewne problemy medyczne lub jeśli masz mieć operację. Wiele suplementów diety nie zostało przetestowanych na kobietach w ciąży, karmiących piersią ani u dzieci. Ponadto niektóre produkty sprzedawane jako suplementy diety – głównie promowane dla odchudzania, poprawy potencji i budowania masy mięśniowej – mogą zawierać leki na receptę, które nie są dozwolone w suplementach diety lub inne składniki, które nie są wymienione na etykiecie. Niektóre z tych składników mogą być niebezpieczne.
Wiele osób przyjmuje suplementy diety w celu poprawy ogólnego samopoczucia. W badaniu przeprowadzonym w 2012 roku stwierdzono, że 89% dorosłych Amerykanów, którzy przyjmowali suplementy diety inne niż witaminy i minerały, podało powiązane z dobrostanem powody ich stosowania. Do najczęściej wymienianych powodów należały: ogólne samopoczucie lub zapobieganie chorobom (83%), poprawa funkcji immunologicznych (42%), poprawa energii (31%) i poprawa pamięci lub koncentracji (22%).
Jednak, jak podkreśla dr Peter Cohen z Harvard Medical School, “wiele osób wydaje niepotrzebne sumy na produkty, które w większości przypadków nie działają. Jeśli kupią suplementy od niewłaściwych osób, mogą sobie zaszkodzić, ponieważ te mogą być naszpikowane prawdziwymi lekami na receptę”.
Niektóre witaminy mogą być szkodliwe, jeśli są przyjmowane w nadmiernych ilościach. Na przykład suplementy z witaminą E nie przyniosły w badaniach oczekiwanych korzyści dla zdrowia serca. W jednym z dużych badań klinicznych osoby, które przyjmowały 400 jednostek międzynarodowych (IU) witaminy E, miały większe prawdopodobieństwo wystąpienia problemów z sercem w porównaniu do osób, które nie przyjmowały witaminy E. W badaniu Selenium and Vitamin E Cancer Prevention Trial (SELECT) stwierdzono, że mężczyźni, którzy przyjmowali codziennie suplement witaminy E, mieli większe ryzyko zachorowania na raka prostaty. Suplementy z witaminą A mogą zwiększać poziom retinolu we krwi, co w niektórych badaniach wiązało się z większym ryzykiem złamań biodra. Nie ma silnych dowodów na to, że suplementy z witaminą A pomagają, dlatego warto zastanowić się, czy warto podejmować ryzyko.
Badania wykazują także, że suplementy diety mogą niebezpiecznie oddziaływać z lekami na receptę. W badaniu przeprowadzonym na trzech tysiącach dorosłych osób w średnim wieku i starszych stwierdzono, że jedna na 25 (4%) przyjmowała leki na receptę i suplementy diety, które mogły oddziaływać wzajemnie w sposób szkodliwy. Suplementy jako takie mogą również powodować skutki uboczne.
Jakość suplementów to ważny aspekt do rozważenia. FDA (Amerykańska Agencja Żywności i Leków) nie wymaga, jak ma to miejsce w przypadku leków na receptę, aby suplementy diety były testowane przed wprowadzeniem do obrotu. Wszystko po to, aby udowodnić, że są bezpieczne i skuteczne. W związku z tym produkty mogą zawierać nieujawnione składniki i zanieczyszczenia.
Pamiętajmy zatem, że suplementy diety mogą być użyteczne w niektórych sytuacjach, ale ich skuteczność i bezpieczeństwo nie zawsze są takie same. Dlatego warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem przed rozpoczęciem jakiejkolwiek suplementacji, zwłaszcza jeśli masz problemy zdrowotne, bierzesz leki na receptę, jesteś w ciąży lub karmisz piersią. Pamiętaj, że zdrowa, zrównoważona dieta i regularna aktywność fizyczna są podstawą zdrowia.
